“Markuu cawlku cawlaha orgayn, waa ad cibaaroone,
Cisaday ku uuraysatiyo, caadaduu garane,
Cashaday calool gelahayaan, cannugga beertiisu,
Curcurradiyo lawyada intuu ku cuskaduu saaro,
Cirrid iyo cagaar miday ku dhalan, caadka kor u eegye,
Hadba cirirka loo nuuriyuu, ku cibro-qaataa!”– Abwaan Cali Dhuux
Abaarta inta badan galbeedka dalka ka dhacday hawsheedii weli waa lagu jiraa, Roobka bilowgiisiina Eebbe mahadi ha ka gaadhee lagu qabowsay. Laakiin, waa soo noqnoqotaa kal soo bax iyo toban guuro mid ay ahaataba. Sida aynnu waayaha iyo cimilada dhulkeenna uga soo joognay, aan soo qaato qaar ka mid ah abaarihii ugu darnaa ee toban guurada u dhici jiray iyo magacyadooda:
- Xaaraame cune – 1914
- Hawaara – 1924
- Adhi-gaba – 1934
- Jiitama – 1944
- Siiga-case – 1954
- Gaadhi gaadhi saar – 1964
- Daba dheer – 1974
- Dhibijaale – 1984
- Soor iyo biyo waa – 1994
Waxaan ka xigtay deraasad ay diyaariyeen Ingrid Hartmann, Axmed Jaamac Sugulle iyo Axmed Ibraahin Cawaale oo ay ku saxeexan tahay Candlelight. Kuwani waa kuwii ugu darraa ee sannad walba, mar mar iyo dhif mooyaane waa biyo dhaamis iyo oodo lulul. Sidaas darteed, cawlka Cali Dhuux sheegay kama duwanine, waa in loo noqdo deegaan-jirayaasha hawshan ku soo jiray oo bal ugu yaraan la weydiiyo aqoon-baadhisaha laga sameeyay iyo soo jeedimaha ka dhashay ee la xidhiidha siyaasadaha iyo tabaha loola tacaali karo raadaynta doorsoonka cimilada; haddii aan lagu kaaftoominna hadda ba la bilaabo cilmi-baadhis.
Sidoo kale, malaha waa ay habboon tahay in Guddigii abaaruhu sii shaqayso oo intii mar walba la yaacyaaci lahaa ay Wasaaradda Xanaanada Xoolaha iyo deegaanka ka caawiyaan sidii loo xoojin lahaa ka faa’iidaysiga roobabka bilowga ah iyo daryeelka ciidda iyo biyaha iyo sidii loo miisaami lahaa ceshiimooyinka gaarka ah ee aan shakhsiga loogu tagine uu intuu doono iska ootay iyo seerayaasha danta guud ah ee raacatadii loo kaydin lahaa buuqa iyo shakiga laga galiyay.
Qof qof iyo iyo koox koox ahaan ba waa aynu uga hor tagi karnaa abaaraha. Sidoo kale na waa aynnu u dhiirrigalin karnaa in laga hor tago, laga adkaado, oo laga samaysto gaashaan bir ah iyo in aynnu halkii hore uun joogno labadaba. Tusaale ahaan, haddii aad diiddo in agtaada lagu naqdiyo dedaal kasta oo lagaga hor jeedo abaar soo noqota oo kayd la’aan innagu haleesha mar kale iyo seero la’aan oo aad ka dhiidhido waxaad door fiican ka qaadatay in wax laga qabto abaaraha.
Laakiin, haddii aad dhagaysato oo weliba soo dhaweyso dagaallada ka dhanka ah wax qabadka, waad taageertay abaarihii inay soo noqdaan. Marka ay sidaas tahay, malaha waxaa roon haddii aanad halkaa wax kaga qabanayn ugu yaraan in aanad dhagaysan’e ka huleesho meesha nacu ka socdo. Haa, waxba qof dan lihi yuu reero iyo qabiil kuu soo marin aanu waxba u taraynin marka ay dhaharato. Haddii kale, waxaa la inoogu heesi doonaa.
“Haddii aanad xisaabtami karayn waa xujiyo yaab!
Haddii aad xusuus daran tihiin waa xujiyo yaab!”
Mustafe Sheekh Cumar Geeddi
Email: ciwaankamustafa@gmail.com
Facebook: Mustafa Geedi
Xogsoormedia.com
Hargeisa Somaliland