Muqdisho(Xogsoormedia.com) Soomaalidu waxay leeyihiin dhaqan ilaaliya jiritaanka Soomaalinimada in kasatoo aad arkayso xaalado beddalaya dhaqanka reer miyiga iyo kan magalada oo aan hore loo aqoon.
Inkasatoo is beddel dhaqanka ku yimid nolosha reer miyaga ee dhanka isticmaalka weelal dhaqameedka, kan aqal Soomaaliga iwm, hadana waxaa jira meelo uu dhulka Soomaalilada kaga sii harsan yahay laguna arkayo xillayada barwaaqada ah iyadoo lagu canamaalayo.
Inkasatoo is beddel dhaqanka ku yimid nolosha reer miyaga ee dhanka isticmaalka weelal dhaqameedka, kan aqal Soomaaliga iwm, hadana waxaa jira meelo uu dhulka Soomaalilada kaga sii harsan yahay laguna arkayo xillayada barwaaqada ah iyadoo lagu canamaalayo.
Haddaba mar aan socdaal ku tagey dhawaan deegaanka Gosol , Degmada Jariiban ee Gobolka Mudug waxaan la kulamay dad reer miyi ah oo wali nolol maalmood kooda u isticmaala weelashii hiddaha iyo dhaqanka ee ay sameeyaan gabdhaha & hooyooyinka Soomaliyed ee miyga ku dhaqan.
Waxa indhahaagu markiiba soo jiidanaya aqal Soomaaliga ay dhistaan haweenka miyiga jooga, haamo Ciir lagu lullaayo, dhiilo si qurux badan loo tolay iwm. Xaliimo C/laahi waa hooyo ku jirta da’ada 60aadka waxaana la kulmay goor barqa ah iyadoo aqal Soomaali hortiis ku Lulaysay Haan Ciir-ah si canaha subag looga dhaliyo.
inkasta iyada qudheedu ay haan bir ah oo malahayga ay farsameeyeen dadka birta tuma e Soomaalida hi haddana waxay indhahaygu soo jiiteen dhiil si qurux badan loo tolay oo ay xaliimo gacanta ku haysay waxayna idaacadda Ergo uga warrantay tolista iyo isticmaalka dhiilaha iyo hees howleedkooda marka ciirta lagu lulo ama la tolayo weelka Qabadah, iyadoo marka hore ku bilaabaysa hees howleedka hanta, “Hayaay dhig-dhiga dhabar yar, waagii dharaarowyee. Awr dhaadhacdaan doonay, ma fayoobidaa ma ogi, ma furkaa lagaa dhuuqay, gubad iyo galgalin seexo, geel jire ku qooraansay laba qaar laguu kala goo. Hayaay bullooy ii bax, Yaan subagga ley dhidineey, yaan soo bax ley oraneey. Qarqaro qabaal buuxi, laba qaalin kula buubee.”
“Waaxan ka tolay geedka Qabada loo yaqaan Qabada marka hore waa lagubaa ka dibna waa la jaraa, markii la jaraa la dhila , baa la qallajiyaa ka dibna waa la qooyaa markii la qooyo baa la tidcaa, ka dibna waxaa la unkaa weelka Soomaalidu tiraahdo weel salkaa laga unkaa, mudac baa inta la qaato baa la tolaa kadina waxa lagu dhigaa lugdheer iyo ganuunad, oo ah qarka qoorta weelka si uu isku qabsado weelka iyo daboolkiisa,” ayey tiri Xaliimo oo iiga sheekeynaysay habka ay ku samaysay dhiishaas quruxda badan.
Xaliimo ayaa waxay dhaliishay weelasha ay isticmaalaan haweenka ku nool magaalooyinka, iyadoo sheegtay in halka dhiisha ay ka isticmaali lahaayeen in haweenka magaaladu bac caano ku qaataan.
Cawil Maxamed Yuusuf waa 40 jir isku diyaarinaya inuu dhawaan Arroos galo waxan la kulmay isagoo hortaagan aqal Soomaali si wanaagsan looga dhisay meel ka yara baxsan aqalka hooyadiis xaliimo gurigeeda waxuna idaacadda Ergo uga warramay inta shay ee uu ka kooban yahay aqal Soomaaliga uu dhistay iyo sida Awrta loogu raro.
“ Aqalkaan miyiga ee aad arkeysaan qarashkiisu waa ku dhowaad $5000 wuxuuna ka kooban yahay ilaa kow iyo toban raro laga sameeyo cows oo kala ah darin, feerood, derin feerood, derin museed, laba raar oo guro-ku tuur iyo mid dhex ka saar ah iyi laba daraf oo dibadda ah, waxaa kaloo ku dhisan dhigaha Qabada iyo loolka, waxa kaloo jira udbo ka kooban ilaa 16 udub iyo xargo kala duwan markii laguurayo waxa la saaraa 3 rati ama 3 awr oo waaweyn markii laguurayo carruurta iyo waayeelka ayaa la saaraa”. Ayuu yiri Cawil.
Sawirqaade Burhaan
Xogsoormedia.com
Hargeysa Somaliland
Xigasho: Radio Ergo