Guddida Dabagalka Hantidda Qaranka ee Wakiiladda oo warbixin dheer ka diyaarisay Hay’aha Dawladda iyo Eedeen ay dusha ka saareen Hanti dhawraha Qaranka

Hargeysa, Somaliland, December 21, 2014 (Codka Hargeysa)-Guddida ilaalinta iyo dabagalka Hantidda Qaranka ee golaha Wakiiladda Somaliland, ayaa shalay golaha ka hor akhriyey warbixno ay ka diyaarisay kulamo iyo waraysi ay la yeesheen masuuliyiinta dawladda iyo Hanti dhawraha qaranka.

Guddoomiyaha Guddi hoosaadka golaha Wakiiladda ee Dabagalka Hantidda qaranka Maxamed Cali Xirsi Obama ayaa warbixin dheer ka diyaarisay hantidda qaranka iyo caqabaha ka hor yimid intii ay ku hawlanayaanee daraasadan.

 

Guddidan oo Muddo baadhis ku waday hanaanka Hay’addani u shaqayso iyo sida ay uga hawl gasho ilaalinta Hantida qaranka, siiba Xisaab xidhada iyo baadhisaha meelaha Musuqmaasuq ka dhaco, ayaa sheegtay inaan hay’addani gabi ahaanba guddan hawlihii ay qaranka u xilsaarnayd, islamarkaana aanay wada shaqayni ka dhaxayn Madaxda Hay’adda oo ah Gudoomiyaha, ku xigeenkiisa iyo Agaasimaha.

 

sidoo kalena Madaxda Hantidhawrku  ay la shaqayn wayday Guddidan wakiilada oo ka dalbatay inay si cad ugu soo bandhigtay Xisaab xidhada Miisaaniyaddaha qaranka iyo meelaha Hanti dhawrku u galay arimo Musuqmaasuq waxa uu ku gabo-gabeeyay .

 

Ugu horayn Guddida oo Sawiraysa sida ay Madaxda Hantidhawrka guud uga dhego adaygeen Guddidan baadhista ku haysay sidii ay u ogaan lahaayeen in Hantida qaranka la ilaaliyay lana raacay Shuruucda u degsan ayaa warbixintooda ku yidhi “Tusaale, Gudidu waxay Hanti-dhawraha la qaadatay kulamo aad u faro-badan labadii Sano ee ugu danbeeyey. Waxaanay qoraalo faro-badan u qortay Xafiiska Hanti-dhawraha kuwaas oo ay ka mid yihiin kuwan sumadoodu ay hoos ku qoran yihiin:-

 

 

1. GW/G/01/57/2012

 

2. GW/G/01/73/2012

 

3. GW/G/01/98/2013

 

4. GW/G/01/20/2013

 

5. GW/G/01/10/2014

 

6. GW/G/01/24/2014

 

7. GW/G/01/194/201

 

 

Dhamaan waraaqahaas iyo kulamadaas aanu la galnay nuxurka dalabka Gudiddu wuxuun buu ahaa qaar isku mida waxaanuna ka dalbanaynay saddexdan qodob ee halkan hoose kuqoran:-

 

1. U soo gudbint Guddida Warbiximaha Sanadlaha ah. (Annual Report)

 

2. Warbiximaha Hay’adaha uu baadhay iyo Gunaanadkooda

 

3. Warbixin xisaabeedka hay’adda lafteeda iyo hantideeda guurtada ah iyo maguurtada ah.

 

Codsiyadaas iyo dalabyadaas ay Guddidu waydiisatay, mar walba Hanti-dhawrahu wuxuu Guddida ka codsadaa in ay siiyaan waqti aan kabadnayn 10 malmood, 5 maalmood, mararka qaarkood 2 wiig.

 

Guddida Ilaalinta iyo dabagalka Hantida Qaranku iyagoo markasta tixgelinaaya wadashaqaynta Xafiiska Hanti-dhawraha, tixgelisana codsiga kaga yimaada Hanti-dhawraha Qaranka, Dhamaan balanqaadyada Hanti-dhawrahuna waxay ku dhamaataa mid aan waxba ka fulin.

 

Mararka qaarkoodna wuxuu Hanti-dhawraha Guud noo soo qorayay waraaqo nuxur ahaan ka duwan wixii aanu ka dalbanay, oo aanu u aragnay uun isdiidsiin iyo ka cagajiid. Gudidu siwadar iyo si shakhsiyaad ahba waxay uga hawlgaleen hirgelinta wadashaqayn dhexmarto Hay’addaas iyo Golaha si loo gaadho Hadafkeena Qaran ee aynu higsanayno.”

 

 

Warbixinta Guddidan Wakiilada ka tirsani ka diyaarisay Hantidhawrka waxaa lagu sheegay in baadhis lagu sameeyay Hay’adda lafteeda ay ku Ogaadeen inaanay wada shaqayniba ka dhexayn Madaxda Hay’adaasi

 

“Ka dib markaanu in badan eegaynay Xogona ka urur-sanaynay Hay’adda Hanti-dharka Guud waxaan  noo soo baxday in:-

 

1. In Aanay wax wada shaqayni ka dhexayn madaxda u saraysa Hay’ada, Gudoomiyahuna Lumiyey Nidaamkii wadasghaqayneed ee Hay’adda.

 

2. In Shaqada Hay’addu ay ku kooban tahay Gudoomiyaha oo uuweheliyo agaasimaha Dawlada dhexe.

 

3. In Hay’adu noqotay Hay’addaha ugu hoosaysa tayo ahaan intii aanu la kulmaynay madaxda qaranka, anagoo Hay’adaha ku qiimayna warbixinada ay nasiiyaan iyo xogo oo aanu badanaa ka helno siyaabaha ay hayadahu amaba wasaaraduhu ku gutaan waajibaadkooda dastuuriga ah.

 

 

4. In Gudoomiyahu aanu ogolayn in xogo qoraala uga gudbiyo Golaha Musuqmaasaqa xukumada hadheeyey ee uu afka ka sheegaayo.

 

 

5. In Hay’adda laftigeedu aanay ka madhnayn maamul xumo baahsan oo dhexdeeda ah taas oo sababi karta wax isdaba marin.”

 

 

Talo soo jeedinta Guddida:-

 

Guddida Ilaalinta iyo Daba-galka Hanti Qaranku waxay soo Jeedinayaan Qodobadan hoos ku xusan:

 

1. In Madaxweynahu uu dib u eegis balaadhan oo kor iyo hoos ah ku sameeyo Hay’adda Hanti-dhawrka Qaranka.

 

2. In Wax ka bedel kaabis lagu sameeyo Xeerka Hanti-dhawrka (Xeer 5/98) oo ku dhisnaa Cahdi Qarameedkii la waafajiyo Dastuurka JSL.

 

 

3. In Xisaab-xidhyada 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 iyo 2013 ee uu Hanti-dhawraha Guud Golaha keenay lagu wada celiyo si u u soo dhamaystiro, u soo saxo una soo raaciyo cadaymaha iyo Documents (Supported documents) looga baahan yahay

 

Warbixintan oo ka kooban 11 Bog ayaa lagu sheegay in Xisaab xidhada Miisaaniyaddaha ee Hantidhawrku soo gudbiyay Guddidu ka heshay Khaladaad fara badan oo u muuqda Musuqmaasuq, kuwaasi oo uu Hantidhawruhu ka garaabay Khaladkooda balse uu ku cudur daartay inuu baadhis ugu noqonayo.

 

Dhinaca kale, Guddidu waxay warbixin ka diyaarisay masuuliyiin dawladda ah oo ay waraysteen, kuwas oo ka koobnaa 17 hay’adood kala ah:

1. Wasaaradda Arrimaha Gudaha
2. Wasaaradda Xanaada xoolaha
3. Wasaaradda Macdanta iyo tamarta
4. Wasaarda Caafimaadka
5. Hay’ada Qandaraasyada
6. Hay’ada Shaqaalaha
7. Madbacada qaranka
8. Hantidhawraaha Guud
9. Xisaabiyaha Guud
10. Somaliland National TV
11. Bangiga Qaranka
12. Komishanka maamul wanaaga
13. Wakaalada Biyaha
14. Wakaalada Korontada
15. Hay’ada WHO
16. Hay’ada UNICEF
17. Hay’ada UNDP

 

 

• Warbixinta Ku-simaha Maayorka Boorame:-

Wuxuu sheegay Ku simaha Maayorka Booarem, inay sanadkii labaad kujiraan,  miisaaniyadii 2013 da waxay ahayd miisaaniyad ay sii odoroseen Golihii Deegaanka  ee ka horeeyay oo ay sii sameeyeen taas oo aheyd (5.5 bilyan), dakhligii soo baxayna  wuxuu noqdey buu yidhi 7 bilyan Somaliland shilling isla sanadkaas mashaariicdii la sii  qorsheeyeyna sidoodii bay u fuleen.

2014na Odoroska Miisaaniyada dakhli iyo qarashgaraynba sidii aanu ugu talo galay bay  noogu soo baxeen.

Wuxuu sheegay inay Xeer Lr 23 wax yar kaga shaqeeyaan, waxa kale oo Mayor ku-xigeenku  sheegay in Mashruuca JLPGga ay sanadka 2014ka kharashkiisu ahaa 300,000$, wuxuu  kaloo noo sheegay in aaney ansixin Odoroska Miisaaniyada sababtuna ay tahey iyadoo  Golihii uu fadhiisan waayay.

• Caqabadaha iyo Baahiyaha uu maayeer ku xigeenku noo sheegay:-

. Kabka:- Boorame waxaa xaga kabka ka yar hal degmo 7 degmo ee ugu waaweyn dalka, waxay aheyd in Degmoba degmadey ka weyn tahey xaga kabka loo kala badiyo.

. Kabka sanadkan 2014 Jan-aug 2014 waxaa loo gooyey %50 diiwaangelinta iyadana  waxa halkaas ku baaqday mashaariicdii qorshaysnaa in la fuliyo.

. Xeer Lr. 23:- xeer lr 23 wuxuu sheegayaa inaanu cashuuri karno 21 item, Dawlada

hoose ee degmada Boorame waxay cashuurtaa 8 item oo kaliya, markaa waxaa kaga

maqan cashuurtii Iibka iyo cashuurtii leydhka oo xaqaasi wuxuu ku maqan yahay Dawlada

dhexe.

. Xildhibaanadii Golaha Deegaanka:- Xildhibaanadii oo aan ka soo xaadireyn kal-

fadhiga ayaa ah caqaba ugu weyn ee fulinta Golaha Deegaanka Boorame sheegay, kal-fadhigii marka la gaadho ma imanayaan mudanayashii la soo doortey, mar kaliya ayaa la  isu yimi markiina buuq iyo qeylo ayuu ku dhamaadey fadhigii.

• Cabashada Mudanayaasha Golaha Deegaanka Boorame:-

– Xeer 23 Qod. 47aad waa la jabiyay oo wax kal-fadhi ah oo la fadhiistey ma jirto oo intii

la soo doortey hal fadhi inay fadhiisteen bay noo sheegeen sharciguna wuxuu dhigayaa

2dii biloodba marbuu goluhu kal-fadhi yeelanayaa wax kalfadhi ah oo ay yeesheen ma jiro

oo xildhibaanadii degmadan loo soo doortay ay kaga arinsadaan waxay bulshada u qaban

lahaayeen.

 

– Ta labaad waxa weeye MIISAANIYADA waxa jira ku tagrifal miisaaniyadeed oo miisaaniyadii

la ansixiyey habayaraatee laguma dhaqmo, Gudoomiye ku xigeenku (Maayarka) wuxuu

idiin sheegay miisaaniyadii naloo sameeyey ee 7 2013 bilyan bay gaadhay tii dejisnaydna

waxay ahayd 5.5 bilyan sharciguna wuxuu dhigayaa in 6dii biloodba la qiimeeyo goluhuna

ansixiyo qarashaadka soo kordhay waxa lagu qabanayo waxa halkaas idinku cad in 1.8

bilyan shillings la musuqmaasuqay.

 

– Fulintu kabka waxa dawlada dhexe naga maqan iska daayoo tii na soo gaadhay baan loo isticmaalin sidii sharcigu dhigayay , 1.2 bilyanbaa Dawlada naga soo gaadhay  sanadkii tegay oo Kab ah 2013 haba yaraatee wax mashaariic horumarineed meel lagu  calaamadiyeyna majirto.

 

– Iyadoo dakhli korodhkaasi jiro, kabkii kordhay ayaa hadana 200 oo Milyan Baanka  lacag laga soo amaahday oo sharcigu wuxuu dhigayaa hadii dayn goluhu gelayo golaha  la soo hordhigayaa oo ansixinaya weliba waa haday dhacdo aafo qaran, aafona ma dhicin  golena lama horkeenin hadana sanadkan Gudihiisa ayay mar kale 300 oo Milyan ku soo  amaahdeen sidoo kale aafoqaranna may dhicin waana sharci jebin.

 

– Ta kale wax xisaab xidha oo golahaas weli la soo hordhigay ma jirto waana sanad iyo 9  bilood inta aanu joogney.

 

– Qod. 95 aad Xaraashka Hantida Deegaanka wuxuu dhigayaa golahaa ansixinaya lana

horkeenayaa waana in la sababeeyaa iyadoo aanu ognahay in la boobay hantidii lana

xaraashay hadana golaha weli lama hor keenin.

 

– Headhka la yidhaahdo SAHAY SAFAR wuxuu ahaa 85 milyan oo shilin 8 bilood  gudahoodna wuxuu ku marayaa 165 Malyuun.

 

 

– Headhka Daryel Spare parts wuxuu ahaa ku-talagalkiisu 86 milyan 8 bilood gudahoodna  wuxuu marayaa 140 milyan waad arkaysaan inaan markaa degmadan sharcigu ka  shaqayn ee sidii la doono loogu takrifalay, ee hadaad ka shaqaynaysaan Dabagalka  Hantida qaranka cid aanu u dhiibnaanu la’aynba ee wax ka qabta.

 

– Waxaanu ognahay sanadkan kabkii dawlada naga soo gaadhayin uu ahaa 370 milyan,  70 Milyan waxaa lagu iibiyey Xaajiyad dawlada hoose u shaqaysa, 300 milyan ee kalena  magaranayno meel ay ku baxday.

 

– Gudiyada fulinta laftiygoodu waxay aheyd sida Xeer Lr 23 sheegayo inay weekly u  shiraan, iyana wax shir ah ma qabsadaan, sidoo kale Guddida Joogtada iyo waaxyaha  Dawlada hoose dhamaan wax kulamo ah ma yeeshaan.

 

– KALFADHIYADA GOLAHA:2014/2013 : waxay fadhiisteen 4 casho waxaanay ahayd in

ay fadhiistaan 240 casho)

 

 

 

 

– Kulankii Maayorka Gabiley:-

 

Xubnaha Guddiga iyagoo sii wata safaradooda shaqo waxay isla 02 November 2014

booqdeen xarunta dawlada hoose ee magaalada             gabiley, iyagoo halkaa kula kulmay Mayor

ku xigeenka gabiley, ahna ku simaha mayorka oo uu weheliyo xoghaya fulinta dawlada

hoose, badhasaabka iyo tiro kooban oo xildhibaanada deeganka ah, Kulankan labada

dhinac ayaa waxaa uu ku qabsoomay hoolka shirarka ee dawlada hoose ee Gabiley.

 

Kulanka ugu horeyn waxaa furay badhasaabka gobolka ka dibna waxaa ka warbixiyey ujeedada safarka ee guddida gudoomiyaha guddida mudane maxamed cali xirsi, intaa ka

dib waxaa ay guddidu warbixino ka dhagaysteen mayor ku xigeenka iyo xoghaya dawlada

hoose.

 

Waxyaabaha ay qabteen intii ay xafiiska joogeen Deegaanka Gabiley:- Sida uu noo sheegay  xoghaya fulinta dawlada hoose waxaa noo qabsoomay:

 

• Dhisme 14 school, 3 sariibadood, 9 wado iyo dhamaystir aanu ku samaynay Guriga

martida ee Gobolka Gabiley,iyo balaadhin ay ku sameeyeen xafiiska guddihiisa iyo

laba waxood oo cusub oo ay soo kordhiyeen oo kala ah waaxda qorshaynta iyo waaxda

diwaangelinta jinsiyada.

 

• Waxaa kale oo ay tabarucaad lacageed ku darsadeen wadada isku xidha wajaale iyo

kalabaydh, Isla goor ahaantaana waxa ay balan ku qaadeen inay ku tabarucayaan lacag

dhisaysa 2km oo ah wadda Degmada Alaybaday.

 

• Waxaa kale oo ay tabarucaad u fidiyeen ciidamada qaranka somaliland, sida ay sheegeen

mas’uuliyiinta deegaanku waxay ugu deeqeen deeq timir ah oo farabadn ciidamada

qaranka somaliland.

 

 

 

 

• Waxaa ay golaha deegeenku bixiyaan shidaalka iyo raashinka cusbitaal ka mid ah

cusbitaalada gabiley,

 

• Sidoo kale waxay lacag dhan 50,000,000slsh ugu tabarucaan waxabarashadda gobolka

haday tahay, dugsiyada hoose, dhexe iyo jaamacadahaba.

 

• Biiriij cageed oo ay dhiseen golahan hadda jooga kaas oo qabta shcoolka timacade.

 

Caqabadaha Haysta D.H.Gabiley:- Sida ay noo sheegeen madaxda dawlada hoose ee

gabiley ee aan la kulanay waxaa ay cabasho ka muujiyeen waxyaabahan:-

 

• Caqabad ka haysta Xeer No 23.

 

• Wadashaqayn la’aan u dhaxaysa xildhibaanada iyo fulinta

 

• Kalfadhiyada Golah oo aan qabsoomin

 

(waxay fadhiisteen 2013/2014: 6 casho waxaanay ahayd in ay 240 casho)

 

• Shaqaale tiro badan oo gaadhaya (585 qof) oo aan soo shaqo tagin badankoodu, kuwaas

oo musharkooda qaata, waxaanay qarash gareeyaan 375,000,000slsh bil kasta,halka

shaqaalaha rasmiga ah ee soo shaqo tagaa ay yihiin 181 qof oo kaliya.

 

– Golaha Deegaanka Degmada Burco:-

 

Iyadoo ay Degmada magaalada Burco kala siman tahay caqabadaha iyo cakir-naanta  maamul ee degmooyinka kaleba ka jira sida is haysiga, kala-fadhiyada oo baaqda iyo  kala qaybsanaanta golaha deegaanka dhexdiisa, Wallow aanay Guddida u suura galin  sida degmooyinka qaar inaanu warbixinada ka dhegaysano iyaoo labada dhinacba wada  fadhiya hadana waxay gudidu isku day-day in ay labada dhinacba ka dhegeystaan Xogta  ay hayaan iyo sababta kalifaysa in khilaafkani sii socdo.

 

 

 

 

Mayor ku xigeenka degmada Burco ayaa gudidu shir-doceed ay la yeelatay waxa uu

ku sheegay in golaha deegaanka Burco khilaaf aan weynayni dhex yaalo imikana wada

hadalo iyo isfaham uu ka jiro isla markaana mudada ay joogeen ay wax badan qabteen

kuna eedeyey xildhibaanada golihiisa deegaanka qaar aan diyaar u ahayn waxqabadka

bulshadooda oo aanay ka soo xaadirayn kalfadhiyada golaha deegaanka marka loo yeedho

oo kooramkoodu aanu buuxsamin.

 

Sidoo kale waxa gudidu kulan kale la qaateen xubno golaha deegaanka ka tirsan oo

sheegay in Guddida fulintu ay siday doonayaan u maamulaan una dhaqaalaha iyo hawlaha

degmada iyo dawlada Hoose ee Burco.

 

Gudidu mudadii ay Burco joogtay waxay Xaqiiqsatay inaanu inta badan shaqaynin Xeer

Number 23/2002 ee lagu maamulo Golayaasha deegaanka. waxaana ku dabagalkoodii

ka gaabisay Wasaaradda Arimaha gudaha oo ay ahayd inay ku kor joogto ku dhaqanka

xeerkan.

 

Waxaa kaloo xusid Mudan in Wasiirka Wasaaradda Arimaha Guduhu soo saaray Go’aan

lidi ku ah Qod 47aad Farqadiisa 1aad iyo 2aad ee Xeer 23/2002.

 

Arintan waxay sii murgisay muranadii ka dhex taagnaa Golayaasha deegaanka waxa isla

Go’aankaasi Xanibay awoodihii ay xaqa u lahaayeen Golaha deegaanku ee ay kaga arinsan

lahaayeen kor u qaadka adeegyada deegaanka iyo horumarkii degmadaba.

 

Waxa kale oo ay xidhibaanada qaarkood ku celceliyeen in degmada ay ka jirto wax isdaba

marin badan, qaladaad ku jira sida miisaaniyada loogu dhaqmo, Golaha oo aan xisaab

xidh la horkeenin iyo qaabka loo bixiyo dhulka danta guud..

 

KAL-FADHIYADA GOLAHA:badankooda way fadhiistaan

 

 

 

 

– Kulankii Maayorka Caasimada:-

 

Sidaa si la mida 2014/09/02 waxay gudidu Xafiiskooda kula qaateen Kulan Mayorka

Caasimada Hargeysa Md. Cabdiraxmaan Caydiid (Soltelco), Mayor Soltelco wuxuu noqday

mayorka keliya ee Guddida siiyey documentigii aanu ka dalbanay isla markaana sidii

aanu ula balanay u soo ajiibay Yeedhmadii Guddida.

 

Mayorku wuxuu warbixin naga siiyey 2dii miisaaniyadood ee 2013, iyo 2014, mashaariicda

ay golaha deegaanku qabteen mudadii 2da sano ahayd ee ay xilka hayeen, taas oo qoraal

iyo afba ay nooga war bixiyeen.

Wuxuu mayorku uga jawaabay Guddida su’aalo badan oo ku saabsan hab maamulkooda,

miisaaniyada, shirarka golaha, xisaab xidhada , mashaariic aan la fulin iyo sababta keentay

iyo Daymaha lagu leeyahay dawlada hoose , Dhamaana su’aalaha wuu uga jawaabay.

 

KALFADHIYADA GOLHA:badankooda way fadhiistaan

 

– Kulankii Wasiirka Daakhilaga

 

Wasiirka Wasaaradda Arimaha Gudaha JSL ayay 2014/08/23 kulan kula yeelatay

Xafiiskooda waxaanu wasiirku Guddida warbixin ka siiyey sida ay wasaaradu u shaqayso

iyo hawlaha ay qaranka u hayso.

 

Waxa uu sheegay in ay hoos yimaadaan dhamaan goboladda dalkoo dhan, haya’ddaha

amaanka sida: ciidamada booliska iyo dhamaan qaybihisa kala duwan sida RRU,SPU iyo

kuwa ilaalada batroolka oo iyana aanu samayn doono dhawaan.

 

Waxa iyana sidoo kale hoos yimaada ciidanka ilaalada xeebaha, la dagaalanka

mukhabaraadka oo labo qaybood ah kuwo wasaradda hoos yimaada iyo kuwo

madaxweynaha hoostaga.iyo laanta socdaalka.

 

 

 

 

Wasiirku wuxuu warbixin dheer ka siiyey Guddida mashaariicda ay wasaaradu fulisay,

kuwa ay hada wadaan iyo qorshayaasha ay mustaqbalka higsanayaan.

 

Guddida ilaalinta iyo dabagalka hantida qaranku iyagoo ka jawaabaya cabashoyin

iyo waraaqo eedayn musuq oo soo gaadhay Guddida waxay qorshaysteen la kulanka

Mayorada degmooyinka iyo kormeerka Dawladaha Hoose ee dalka.

 

Gudidu waxay u yeedhay Mayorka Caasimada iyo Mayorka degmada Gebilay waxaanay

ugu yimaadeen sidii looga dalbaday waxaanay Guddida siiyeen warbiximihii aanu uga

baahnayn iyo dhukumentigii aanu ka dalbanay, intaa ka dib waxaanu waraaqo yeedhmo

ah u qoray mayorada degmooyinka BURCO, LAASCAANOOD, BORAMA IYO CEERIGAABO.

 

Markay gaadhay kulankii Mayorka magaalada Burco ayaa waxa Guddida soo foodsaartay

caqabad ah inay iman waayeen, waxaanay Guddida u cadeeyeen in lagu amray inaanay

kulamadaas Golaha wakiilada ka xaadirin in kastoo wax qoraala aanay noo keenin.

 

Mar labaad Guddidu waxay waraaqo yeedhmo ah u direen Maayorka Burco isla markaana

aanu ogaysiis siinay Wasaarada Daakhiliga, taasoo uu mar labaad uu diiday in uu yimaado.

 

Wasiirka Wasaaradda Arimaha Gudaha mudane Cali Maxamed Warancade oo 2014/09/08

gole weynaha hor yimi lana waydiiyey sababta ay u diideen in mayorada dalku hor

yimaadaan gudiyada golaha waxa uu cadeeyey in Mayorada dalku hoos yimaadaan

wasaaradiisa ayna banaanayn in loo dhaafo.

 

Guddida Ilaalinta iyo dabagalka Hantida Qaranku waxay isla maalintaas kulan la yeesheen

wasiirka iyagoo waydiinaaya qodobda iyo xeerarka ay kaga joojiyeen maayarada in ay

hortagaan Guddida Ilaalinta iyo Dabagalka hantida qarank.

 

Wasiirku waxa uu Guuddida ka codasaday in ay laba maalmood fursad siiyaan si uu ugu

soo faahfaahiyo qodobada sharciga ah ee uu adeegsanayo. ka dib markaanu ka waynay

wax jawaaba waxaanu u qornay warqad ku taariikhaysnayd 2014/_09/20 sumadeeduna

ahayd GW/G/O2014/238/1. Hadana jawaab la’aan darted waxaanu mar kale u qornay

warqada sumadeedu tahay GW/G/-2014/270/01 kuna taariikhaysan — kuna siinay in

uu noogu soo jawaabo muddo toddoba casho ah gudahood, ilaa hadda oo ay taariikhdu

tahay —wax jawaab ah gudidu kamay helin.

 

 

 

 

Isuduwayaasha Wasaaraddaha iyo Hay’addaha Dawlada

ee Gobolada:-

 

– Isuduwayaasha Gobolka Awdal:-

 

– Kulankii Isuduwayaasha Gobolka awdal waxaa ka soo qeyb-galey 7 isuduwe, waxaana

isuduwe kasta ay Gudidu waydiisey 4 su’aalood oo kala ah:

 

1. Tirada Shaqaalaha Wasaaradiisa ee Gobolka,

 

2. Miisaaniyada Wasaaradiisa ee Gobolka kharashkeeda intuu yahay,

 

3. xafiis iyo gaadiidka inuu leeyahay iyo

 

4. baahidiisa kharash, Waxaana Jawaabahoodu noqdeen:

– Isuduwayaasha Gobolka Gabiley:-

 

Tusaale ku tusaya Waxa Miisaaniayda Guud ee Qaranka ka gaadha Gobolada dalka.:- Marka tu saale (sample) loo soo qaato

10 10 Wasaaradood ee aanu kulamadii Gudidda 4 Gobol ee Awdal, Gabiley, Saaxil iyo Tog-dheer ugu badnaa ugu badnaa  waxa ka gaadha Miisaaniyada waxay muujineysaa in yar mooyee Wasaarada iyo Hay’adda Dawlada ee Gobolada intooda  badan aaney Miisaaniyada Guud ee Qaranka waxba badani ka gaadhin

 

– Kastamka Kala-baydh:-

 

Guddidu iyagoo hawshooda sii wata waxay isla maalintii taariikhdu ahayd 02 November

2014 booqdeen kastamka kalabaydh oo ka tirsan maamulka Gobolka Gabiley.

 

Markii guddidu ay soo gadheen halkaasi waxaa si diiran ugu soo dhaweeyey maamulkan  kastamka kala baydh oo ugu horeeya maamulaha kastamka kalabaydh Cabdi-Hargeysa,  Xubnaha guddida waxaa ay dhamaan soo tusay qaabka shaqo ee ay u socoto hawsha maalinlaha ah ee kastamku, xafiisyada ay isticmalaan, ka dib waxaana aad laysiga  waraystay sida kastamka kala baydh xaaladiisa guud tahay iyo sida uu u guto waajibaadkisa  shaqo.

 

Kastamka kalabaydh waxaa ka hawl gala dawlada dhexe ahaan, Wasaaradda kala ah

Wasaaradda maaliyada iyo Wasaaradda ganacsiga iyo tulbataariyada. Shaqaalaha  Wasaaradda maaliyada ee kastamku waa 38 shaqaale ah, halka ay Wasaaradda ganacsiga 14 shaqaali ahi u joogeen.

 

 

Wax soo saarka kastamka kalabaydh:- Kastamka kala baydh waa kastam labaad ee ugu waxsoosaarka badan xaga dakhliga dawlada, waxaa ka horeeya oo kaliya kastamka Berbera.

 

Kastamka kala baydh waxaa lagu cashuuraa dhamaan waxii kasoo gala Ethiopia, waxa

ugu badan ee lagu cashuuraana waa Qaadka, waxaa uu kastamku maalintii soo saaraa

dakhli dhan 566,778,000slsh kaas oo toos loogu soo shubo bandhiga gabiley maalin

kasta, waxaanu maamulaha kastamku noo sheegay in aanay marnaba hoos uga dhicin

450,000,000slsh

 

Baahiyaha haysta kastamka kalabaydh:- Baahiyaha jira ee ay noo sheegeen maamulka

kastamka kalabaydh waxaa ka mida:-

 

• In shaqaalaha Wasaaradda ganacsiga ee ka hawl-gala kastamka aanay qaadan wax

dhiirigalina haba yaratee, halka shaqaalaha Wasaaradda maaliyada ee kastamka

kalabaydh kawada hawlgalaan ay qaateen dhiirigelin.

 

 

 

 

– Kastamka Berbera:-

 

Kulankii Guddida Iyo Maamulaha Kastamka Berbera Mr. Maxamed Cabdi Gurxan, wuxuu

maamuluhu ka waramay guud ahaan shaqada ay qabtaan iyo habka ay u shaqeeyaan,

isagoo ugu horeyna sheegay inuu xafiiskoodu ka kooban yahay saddex waaxood oo kala ah

waaxda dekada, waaxda airportka iyo waaxda haamaha, Wuxuuna sheegay in uu yahay

xafiis ilaaliya cashuurtii saxda ahayd ee la qaadi jiray, wuxuuna xusay in kastamkan uu

yahay ka ugu badan ee dakhliga miisaaniyada soo saara.

 

celcelis kay maalintii soo saarana wuxu usheegay inuu yahay 1.30 ilaa 1.50 bilyan, sidoo

kale waxaa uu sheegay in 9 kii bilood eee u dambeeyey ay xareeyeen 415 bilyan oo ay ku

jiraan dowlada hoose ee berbera oo ah 10 percentagekii caadiga ahaa, waxaa kale oo uu

sheegay kharashka saddex biloodka ee ay isticmaalaan inuu yahay 100 milyan.

 

Wuxuu sheegay in qaababka cashuurta loo qaadaa ay yihiin laba qaybood oo kala ah ururin

iyo maamulid, dhanka shaqaalaha wuxuu sheegay inay yihiin 80 shaqaale ah, saacadaha

shaqada waxaa uu sheegay in laba shift usoo galaan shaqada shiftga koowaadna uu soo

galo 6:30 subaxnimo ilaa 12:30 duhurnimo, maadaama ay tahay xeeb dib shaqada ay

ugu soo noqdaan 1:30 ilaa 6:00 fiidnimo, halka shiftga kalena uu soo galo 6:00 ilaa 2:30

habeenimo.

 

Dhanka kale wuxuu sheegay inuu jiro buug lagu qoro shay kasta oo dalka soo galay ama

la filayo inuu imaado, kuwaas oo lagu bilaabayo marka markabku ama doonto timaado,

waxaa uu sheegay in saraakiisha xafiiska qaybta boodhinka inay koraan markabka ayna

kasoo qoraan original manifest form laga buux buuxiyo isla markaana la noodh gareeyo

noocyada alaabta kala duwan ee u sido markabka ama doontu, lana calaamadiyo sidana

lagu sasaxo kadibna lagu so xidho dekada.

 

Waxaa kale oo uu xusay in Wasaaradda ganacsigu ku leedahay xafiis hubiya liisanka iyo

sharcigii dajineed inuu leeyahay, isla markaana marka uu soo siiyo warqada ogolaanshaha

inuu la imanayo xafiiska manifestaha, halkaasna lagu hubinayo in qofka cashuur bixiyaha

ah lagu hayo buuga original manifestaha, hadii uu khalad jirana xafiiskaasi soo qabanayo.

 

Dhanka kale waxaa uu maamuluhu sheegay inay sameeyaan cashuur dhaaf, kaas oo

ay u sameeyaan warshadaha wax soo saarka dalka, waxaana bixiya wasiirka maaliyada,

agaasimaha guud iyo waaxda kastamaduba markay soo wada hubiyaan documentigu

inuu sax yahay.

 

 

 

 

Caqabadaha iyo baahiyaha:-

 

. Miisaaniyada: in dib u eegis loogu sameeyo kharashaadka kastamka maadaama uu

yahay kastamka ugu dakhli soo saarka badan saddex biloodkiina ay isticmaalaan 100

milyan ay kala badan yihiin baahida iyo kharashka loogu talo galay.

 

– Dekeda Berbera:-

 

2014/04/11 ayay Gudidu kormeer ku tageen Dekada Berbera iyada oo kulan la yeesheen

Maareeye Ku-xigeenka Dekada Mr. Cumar Abokor, maareeye ku-xigeenku waxaa uu

Guddida u sheegay inay si wanaagsan ugu socdaan hawl maal-meedka shaqadu, waxaanu

xusay in 1000 shaqaale ah iyo 2500 oo muruqmaal ka hawl galaan, 24 saacadoodna ay

shaqayso.

 

Dhanka dhaqaalaha, waxaa uu xusay in badi dhaqaalihii kasoo bixi jiray dekada ay la

wareegtay Wasaaradda maaliyadu, waxaanu xusay inay maamul ahaan hoos tagaan

madaxtooyada.

 

Dhanka kale waxaa uu xusay inay gacanta ku hayaan mashruuc balaadhin dekada ah,

qaybtii koowaad oo ka kooban 140 mitir ay gabo-gabo ku dhowdahay qaybta kalena ay

bilaabi doonaan dhowaan.

 

Caqabadaha iyo Baahiyaha:-

 

. Dhanka caqabada waxaa uu xusay in ay dekadu u baahan tahay balaadhin lagu

sameeyo, waxaanu sheegay in loo baahan yahay in lagu kordhiyo ilaa 350 mitir oo leh

gandry clean oo ah qalabkii maraakiibta laga dejinayo alaabta.

 

 

 

 

– Haamaha Shidaalka Berbera

 

Waxay Gudidu booqatey Keydka Haamaha Shidaalka Magaalada Berbera, waxayna sidoo

kale kulan balaadhan la yeelatey Maamulka Haamaha Shidaalka oo ugu horeeyo Maareeye

ku-xigeenka Haamaha Shidaalka oo ay wahiliyaan Agaasimayaasha Waaxaha Operationka

iyo Maaliyadu, Maareeyaha oo Guddida Warbixin siiyay Waxaa uu ugu horeynba sheegay

hay’addu tahay hay’ad dawladeed oo dawladu ay maamusho hoostagtana Wasaaradda

Ganacsiga maamul ahaan, waxaana uu xusay in heshiiskii lala galay TOTAL uu ahaa

mid wanaagsan, balse nasiib daro heshiiskaa marka la akhriyo wixii ku qornaa aan la

daba galin, isla markaana wuxuu sheegay inay shirkada TOTAL wax la taaban karo ay

ka tagtay ayna ugu muhiim sanayd biriishkaa ay maraan shidaalku ee productga ka soo

qaada markabka, kaas oo dayactir weyn lagu sameeyey isagoo halis u ahaa inuu dumo.

 

Mar uu ka hadlaayay cida ay hoos tagaan maamul ahaan waxaa uu sheegay inay hoos

tagaan Wasaaradda ganacsiga laakiin ay financial ahaan madax banaan yihiin, waxaa

kale oo uu hoosta ka xariiqay in dhaqaalaha kasoo baxa haamaha shidaalka ay %70

qaadato dowlada dhexe halka %30 kana ay mushahar iyo baahiyaadka kale ee haamaha

lagu qabto.

 

Mar uu ka hadlayay dakhliga ay soo saareen sanadkii hore bishiiba wuxuu sheegay inuu

ahaa 150$ – 120$ bishiiba.

 

Waxaa kale oo isna ka hadlay Operation Officer ka Haamaha shidaalka Mr. Rashiid oo

sheegay inay laba deport oo midi ku yaalo Airportka iyo ka xarunta, wuxuuna sheegay

in ka airport ku gaar u yahay shidaalka nooca loo yaqaan jat A1, qaybta kalena ay yihiin

batrool naafto iyo jat.

 

wuxuu kaloo sheegay in guud ahaanba haamaha tiradoodu ay tahay 24 hakala

duwanaadeen volume ka ay qaadaan, 5 haamood ka mida waxaa la dhisay badhtamihii

kontomeeyadii wakhtigii gumaystaha, 14 haamood oo ku xigayna ay dhistay dowladii

 

 

 

 

ruushka badhtamihii todobaatameeyadii, 5 haamood oo kalena la kala dhisay 82 kii iyo

84 kii ay dhistayna dawladii maraykanka.

 

Waxaa kaloo uu sheegay in Labadaa deport lagu maamulo 3 product oo kala ah naafto,

baatrool iyo jat, wuxuu intaa ku daray in shirkado maxali ah shidaalka kusoo shubtan,

shirkadahaasna lala galo handling agreement, isla markaana uu heshiiskaas ku qeexan

yahay systemkii iyo hanaan kii loo wada shaqaynayay.

 

Waxaa kale oo uu sheegay inay qorshaha ugu jirto inay dib u habayn ku sameeyaan

haamaha, laba ka fadhiyana ay dib u kiciyaan, isagoo sheegay inay laba qaybood u kala

qaybineen.

 

Guud ahaan kaydka haamaha ee naaftada wuxuu sheegay inuu hada yahay 18000 oo

meter quip, batrool kana uu yahay 6600 jatkana 4300, wuxuu sheegay sida qorshahoodu

yahay naaftada ay ku dari doonaan 7000, batroolkana 3300.

 

Caqabadaha iyo baahiyaha:-

 

. Haamaha shidaalka oo qeybi tahe gabow aan la isticmaali Karin oo markaa u

baahan in meesha laga tuuro, inta hadheyna waxay u baahan tahay in dayac tir balaadhan

lagu sameeyo.

 

. Dhuunta shidaalka ka soo qaada Markabka oo ah mid kaliya oo hadii ay xumaato

aan badal kale jirin, dhuuntaasina waa dhuun heerkeedu yahay mid inaga sareysa.

 

. Dakhliga aan soo saarno %70 Wasaaradda maaliyada ayaa qaadata, %30 soo hadhey

ayaa noo miisaaniyad ah oo mushahar, kharash iyo maintainance, markaa miisaaniyada

aanu ku shaqeyno maaha mid dabooleysa baahiyaha iyo dayactirka loo baahanyahay.

 

– Degmada Wajaale:-

 

Ugu horeyn guddida ilaalinta iyo dabagalka hanti qaranka waxay xafiiskiisa kula kulmeen

Guddomiyaha degmada wajaale Md. Xaashi Maxamed Cabdi, ugu horeyna Guddoomiyaha

GI&DHQ Md. Maxamed Cali Xirsi ayaa ka war-bixiyey ujeedada safarka guddida,

sheegayna in ujeedada ugu weyni ay tahay xogagaal u noqoshada xaqiiqda dhabta ah

ee degmada wajaale, iyo inay su’aalo ka waydiiyaan madaxda degmada wajaale xaalada

guud ee degmada iyo sida ay u maamulaan hantida qaranka ee ay gacanta ku hayaan,

 

su’aalo iyo jawaabo la iswaydaarsadey kadib waa kan nuxurka guud ee warbixinta

degmada wajaale.

 

Magalada wajaale waa magaalo ku taala xuduuda u dhaxaysa Somaliland iyo Ethiopia

waana magaalo ku xoogbadanyahay ganacsiga isaga gudbaya Somaliland iyo Ethiopia,

wajaale waa degmo “D” ah.

 

Baahiyaadka Aas-aasiga:- magalaada wajaale malaha baahiyaadkii aas-aasiga ahaa ee

ay u baahnayn sida Ciidamo booliis ah oo ku filan, saldhig boolis oo qalabaysan ama leh

dhisme ku filan tirada maxaabiista ku xidhan.

 

Tiraba waxaa jooga 50 askari saldhiga wajaale, cusbitaal guud malaha degmadu, jidad

fiican oo laamiya ma leh hase ahaatee waxaa jira kuwa maamulka degmadu hirgaliyeen

oo tirabda dhan 5 sida ay noosheegn iyo kuwa caro tuul ah.

 

Magaaladu ma laha nidaam biya galineed oo rasmi ah ( water supplying system), dadka

waxaa u dhaamiyaa waa booyado maxaliya. Degmada wajaale waa magalaalo uu xadiga

dhulkeedu aad ku kooban yahay waxay degmada maamushaa oo kaliya 5km2,

 

Sida uu sheegay gudoomiyaha wajaale md Xashi Maxamed, waxayna degmadu rabtaa

in derejadeeda kor looga qaada heerka ay imika tahay xadiga dhul ee ay maamusha laga

dhigo mid ka badan 5km2

 

Wax yaabaha maamulka degmadu qabsadey

 

Sida ay noo sheegeen madaxde heer degmo ee wajaale waxaa maamulka hadda jooga

qabsadeen;

 

• 6 laami oo cusub oo magalada dhex mara iyo kuwa kale oo caratuula,

 

• Hal sariibad oo cusub iyo hal kawaan

 

• dakhliga oo hore u ahaa 800,000slsh imikana maraya 5,000,000slsh maalin kasta,

 

• Dawlada hoose oo sadex qol ay ku kordhiyeen

 

Dakhliga iyo dhaqaalaha degmada:- waxaa maalintii ka usoo xarooda dakhliga dhen

5,000,000 slsh ah, degmadu ma qaado wax cashuuraha bariga (land revenue) iyo

cashuuraha loo yaqaan kuwa iibka ( sales tax), waxaa ay degmada wajaale qaadaa oo

kaliya macaash-macaash (income tax) sanadkii hal mar, iyo ardiyada guryaha oo iyana

sanadkii hal mar.

 

Dhibaatooyinka haysta degamada wajaale:- Dawlada hoose ee wajaale waxaa haysta

Dhibaatooyin asaasiya sida

 

• Gadiid yari;

 

• Shaqaale tiro badan oo aan lahayn xirfad aqooneed oo ay ku shaqeeyaan,

 

• Saldhiga booliska ee wajaale malaha haba yarattee wax gadiid ah;

 

• Dhisme yari haysta saldhiga ciidanka ee wajaale;

 

• Ciidan yari haysta degmada wajaale

 

– Waaxda Garsoorka

 

Tog-dheer:- Waaxda Garsoorka oo aanu la kulanay masuuliyiin ka tirsan oo uu ka mid

yahay gudoomiyaha Maxkamada Rafcaanka Gobolku waxay noo sheegeen in ay guud

ahaanba ka aradan yihiin dhismayaasha iyo dhaqaalaha miisaaniyada ka soo gaadha ee

ay qarash ahaan u isticmaalaan, waxa dhisan 3 Maxkamadood halka 5 maxkamadood ay

dunsan yihiin isla markaana ay u baahan yihiin dibu dhis iyo qalabayn.

 

Waaxda Garsoorka oo ka mida 3da dhardhaar ee nidaamkeena dawliga ahi ka kooban

yaha, ayaa waxa gobolka dhan miisaaniyada ka gaadhaa waxa uu yahay 3,000,000 sl/

shillings ah taas oo aan haba yaraatee waxba kafaynaynin.

 

Badhasaabada Gobolada:-

 

Intii Gudidu kormeerka Gobolada ku guda jireen waxay sidoo kale markasta kulanka iyo

xidhiidhka kowaad la yeelanayeen hadba badhasaabka Gobolkaay marayaan, waxayna

kulamo lakala yeesheen Badhasaab ku-xigeenka Gobolka Awdal Md. C/raxmaan Nuur

Sugaal, Badhasaabka Gobolka Gabiley Md. Mustafe Shiine, Badhasaab Ku-xigeenka

Gobolka Saaxil Md. Khaddar iyo badhasaabka Gobolka Tog-dheer Md. Maxamed Muuse

Diiriye, waxaana badhasaab kasta Guddida Warbixin ka siiyay xaalada Guud ee Gobolkiisa

iyo Maamulka shaqo ee Xafiiskiisa.

 

Sida Qodobka 111 farqadiisa5 ee dastuurku sheegaayo Gudoomiyayaasha Goboladu

iyaagaa uga masuula Gobolka Dawlada dhexe, waxaa kaloo qodobka 112 ee distuurku

farqadiisa 1 sharxaysaa dhammaan adeegyada bulshada ee Gobolada in ay badhasaabyadu

uga masuulka yihiin dawlada dhexe.

 

Haddaba tiiyoo uu distuurku qeexaayo Muhiimada ay badhasaabyadu u leeyihiin qaranka.

ayaanay hadan ka muuqan awoodahaa uu distuurku siiyey haday tahy mid dhaqaale

iyo mid awood ahaaneedba. Waxaa xarumaha Gudoomiyaasha ee Gobolada oo dhan

rakaadisay baahiyo badan oo aan marna u suura gelinayn in ay gutaan waajibaakooda

distuuriga ahaa, taasoo aanu qabno in ay qarankan u hayaan hawlo ka culus shaqooyinka

ay hayaan wasiiro faro-badani.

 

Waxaanu qabnaa in ay wasaarada daakhiligu ka gaabisay role keedii kaga aadanaa

Madaxda gobolada, isku soo wada duuboo waxay Dhamaan badhasaabadu muujiyeen

cabashooyin dhanka Miisaaniyada ah oo caqabad ku ah taaba-galinta Masuuliydooda

shaqo iyo Maamul daa-dejinta,

 

Mudanayaal Mushahaarada iyo gunnooyinka ay kala qaataan waa sidatan:

 

1. Gudoomiye (Mushahara) 150$ per month, (Gunno) 300$ per month

 

2. Gudoomiye ku xigeen (Mushahar) 150$ per month, Gunno $ 500 per month

 

3. Qarashaadka kale sida nabadgelyada, fidinta maamulak , Gurmadka ciidanka, Biilasha

tel internet, laydhka iwm waxay u haystaan Miisaaniyad ku dhaw 1,400$ bishii.

 

Mudane waxaad halkan ka fahmi kata siday ugu adagrahay in ay gutaan waajibaadka ka

saran gudashada xilka gobolada ay madax ka yihiin, marxaladani waxay ku qasabtaa in

ay noqdaana madax dulsaar ku ah maayarada Gobolada ay madaxda ka yihiin.

 

Siday doontoba ha ahaatee Gudoomiyayayasha Goboladu waxayna si wada jira Guddida

ugu soo gudbiyeen baahiyahooda Guud, iyagoo sheegay inay Dawlada gaar ahaan

Wasaaradda Arrimaha Gudaha iyo maaliyadaba ay si wada jira ugu gudbiyeen qoraal ku

saabsan cabashadooda.

 

 

 

 

.Baahiyaha Badhasaabada Gobolada:- Waxaa shaxdan hoose ka muuqda Baahiyaha

Xafiisyada Maamulada Gobolada oo ay saxiixeen Badhasaabada Goboladan: Maroodi-

jeex, Sanaag, Tog-dheer, Sool, Saaxil Awdal iyo Gabiley, taasoo ay ku muujiyeen baahiyaha

goboladooda.

 

 

 

 

Wax yaabihii ka soo baxay Guud ahaan Kormeerka

Gobolada:-

 

Kormeerkan oo sidaan soo sheegney ay mudo 9 cisho qaatay waxaanu ku soo kala

marnay Gobolada Awday , Gabiley, Saaxil iyo Tog-dheer, waxaa ka soo baxay Kormeerkan

waxyaabahan soo socda:-

 

1.In Golayaasha Deegaanka ee Degmooyinka aan soo sheegnay aaney u gudan

Waajibaadkoodii shaqo sidii loo baahnaa iyagoo aan ku dhaqmin Xeer Lr. 23.

 

2. In aanay Golayaashii deegaanka ee la soo doortay badankoodu aanay ka qayb qaadan

iyagoo isku duuban Go’aan gaadhista iyo waxkaqabadka degmooyinkooda.

 

3. In Golayaasha Degaanku aanay u madax banaanayn gudashadooda shaqo oo ay

wasaarada Arrimaha Gudahu ku hayso faro-gelin sharciga baal marsan.

 

4. In dhammaan Gobolada iyo degmooyinka looga baahan yahay maamul daadejin degdeg

ah haddii ay tahay mid miisaaniyadeed iyo mid maamulba.

 

5. In Xafiisyada Goboladay (Badhisaabyada) aanay lahayn Miisaaniyad ku filan oo ay ku

gudan karaan shaqooyinka ay qaranka u hayaan.

 

6. In dhammaan Hay’adhaha dawalada iyo wasaaradaha ka hawlgala goboladu aanay

lahayn: miisaaniyad ku filan waxaa kaloo xusid mudan in aanu halkan ka cadayno in

ka badan %90 miisaaniyada hay’ada/wasaarad walba lagu isticmaalo xarunta guud ee

Caasimada Hargaysa taasoo abuurtay In Gobolada ay ka jirto baahiyo faro badan oo ay

ka mid tahay mid shaqaale, gaadiid, xafiis iyo mid Miisaaniyadeedba.

 

Talo-bixinta iyo Soo jeedimaha Guddida:-

 

Guddida Illaalinta iyo Daryeelka Hantida Qaranka iyadoo ka duulaysa xogta ku duugan

warbixinta ee sare ku faahfaahsan waxay soo jeedinaysaa arimahan soo socda

 

1. In la gobaleeyo Miisaaniyada qaranka ee 2016 loona diyaariyo dhammaan xeerarki ay

u baahnayd si taas loo helo.

 

2. In Hay’adaha dawlada ee ka hawl gala gobolada loo kordhiyo qarashaadka ay ku

shaqeeyaan (Running Cost) %50 Odoroska Miisaaniyadda Sanadeedka 2015 ee hadda

in hor yaal.

 

3. In loo kordhiyo Mushaharka hadda qaataan Badhasaabyada iyo Ku-xigeenaddooda

Dhamaan Gobolada Dalka.

 

4. In la kordhiyo Miisaaniyada loogu talo galay arimaha nabadgelyada iyo maamul

daadejinta ee Ismaamulka Gobolada Dalka iyadoo lagu saleynayo baahidooda ay soo

qorteen waana in ay Wasaaraddaha iyo Hay’addaha dalku ay u dejiyaan qorshe cad oo

leh hiigsi muuqda xarumahooda ka furan dhamaan Gobolada dalka.

 

5. In dib u eegis lagu sameeyo mushaharka iyo miisaaniyada waaxda garsoorka
6. In Wasaaraddaha iyo Hay’addaha Madaxbanaan ay siiyaan tababaro iyo aqoon korodhsi

joogto (Continuous Professional Training) shaqaalahooda ka hawl gala dhamaan goboladda

dalka JSL

 

7. In Hay’addaha iyo Wasaaraddaha Dawladdu ay ka furtaan xafiisyo dhammaan Gobolada

dalka. Una fidiyaan qalabayn ku filan dhamaan xarumahooda iyo xafiisyaddooda heer

gobol, si shaqaalahaasi ay u gudan karaan shaqadooda si habsami ah, una bixiyaan

adeegyo fiican oo tayo leh (excellent and quality services).

 

8. In dhamaan madaxda hay’addaha iyo Wasaaraddaha dawladda ay si joogto dabagal

iyo kormeerid ugu sameeyaan xafiisyadooda goboladda si ay ula socdaan xaaladahooda

gaarka ah una qiimeeyaan nooca adeega ay siinayaan dadka bulshadooda.

 

9. In La dhamaystiro Mashruuc Sharciga Xeerka Miisaanayada Qaranka, kaas oo

qeexaya habkii loo raaci lahaa samaynta iyo dabo-galka Miisaaniyada , si ay u noqoto

Miisaaniyada Sanadeedku mid ku salaysan Sharciyadda, cadaaladna ugu xaqsoorta

dhamaan hay’addaha ,Wasaaraddaha Dawladda iyo gobolada dalka.

 

1. In Golaha Wakiiladu waxba kama jiraan ka dhigo wareegtadii Wasiirka Arrimaha

Gudaha uu kaga joojiyey Golayaasha Degaanka fadhiyada aan caadiga ahayn maadaama

ay baal marsantay xeerarka wadanka u yaala.

 

1. In Wasaarada Arrimaha Gudahu ay si dhakhso ah uga qaado xayiraada ay ka saartay

Maayarada in aanay hor yimaadaan Guddida Ilaalinta iyo Dabogalka Hantida qaranka ee

Golaha wakiilada.

 

2. In wax-ka-badal iyo kaabis lagu sameeyo Xeerka Gobolada iyo Degmooyinka Xeer

Lr.23 oo ay ka maqan tahay xidhiidhka ka dhexeeya Golayaasha degaanka iyo Golayaasha

Baarlamaanka qaranku.

 

3. In Wax-ka-bedel iyo kaabis lagu sameeyo Xeerka Mideynta Cashuuraha Xeer Lr.12,

kaasoo dhammaan golayaasha deeganku muujiyeen in baahi badan loo qabo dib eegistiisa

iyo dhamaystirkiisa.

Gabo-gabo:-

 

Guddidu iyadoo soo dhawaynaysa ixtiraam wayna u haysa dhamaan madaxdii iyo

hawlwadeenadii kala duwanaa ee ay la kulmeen dhamaan gobolada dalka. Waxay ku

nuuxnuuxsanaysaa soona jeedinaysaa arimahan

 

1. In dhamaan Mudanayaasha Goluhu nagu taageeraan codkoodan siiyaan dhamaan soo

jeedimaha xaga sare ku xusan

 

2. In Guddidan iyo Guddiyada kaleba laga siiyo miisaaniya kab ay ku hawlgalaan kuna

waajibkooda Dastuurka

 

3. In Shaqaalaha Golaha iyo Lataliya yaashaba il gaar ah lagu eego loona kordhiyo

Mushaharka iyo Gunada ay hadda ku hawlgalaan.

Dhinaca kale, waxa uu dhaliilay Hanti dhawruhu qaabka uu u shaqeeyo, isago sheegay in habayaraate wax uu qabta aanay jirin, isla markaana warbixinaddii laga rabay aanu keenin, iyagoo ku eedeeyey Hanti dhawruhu mid aan shaqeyn.