Faallo: Maxamed Cumar Sheekh Wariyaha Wargeyska Saxafi gobolada galbeedka Somaliland
Waxa weli daafaha dalka, Bari iyo Galbeedba laga qaylinayaa rabshadihii dhinaca siyaasadda ee sabtidii toddobaadkan ka dhacay xarunta Golaha wakiillada, kaasoo ka dhashay mooshin la doonayey in xilka guddoomiyenimadda lagaga qaado Guddoomiyaha xisbiga Waddani Cabdiraxmaan Maxamed Cabdillaahi (Cirro,). Hase yeeshee mooshinkaasi ayaa socon waayay ka dib markii Golha guurtidu ku soo dhexdhaceen xildhibaanadii golahaasi ee diyaarka u ahaa inay meesha ka saaraan guddoomiyaha.
Odayaasha Guurtida oo ah dhufayska ugu dambeeya ee laga difaaco qaranimada amniga iyo dawladnimadu marka ay khatar galaan, ayaa sidoo kale baajiyay in Baarlamaanka Somaliland la mid noqdo Golaha shacbiga ee Soomaaliya. Wax kastoo ka soo baxa dhexdhexaadinta haatan ay ku ballanqaadeen odayaasha guurtidu, horena u soo kala dhex galay dawladda iyo Baarlamaanka ayaa xal kasta oo ay ka gaadhaan arrintaasi uu koleyba ka wanaagsanaan doonaa xaaladdii cakirrayd ee sabtidii taallay golaha, wakhtigaasoo xildhibaanada golahaasi isku qaateen warmaha siyaasadda, balse aanay warmahaasi farahooda ka bixin.
In kastoo ay guurtidu dedaal ka galeen in ammaan daradu ka bilaabato Golaha wakiillada, hase yeeshee xamaasadda iyo xumaanta siyaasadeed ayaa ka gudubtay Caasimadda kuna dhex dhacday dadweynaha Gobolka Togdheer iyo Ceerigaabo, halkaasoo dawladda iyo ciidanku isku fara saareen khasaare dhimasho iyo dhaawc lahaana ka dhashay. Ka dib rasaas la isku adeegsaday, iyadoo dhacdadani ahayd tii ugu xumayd ee ay iskaga hor yimaaddaan xukuumadda madaxweyne Siilaanyo iyo dadka taageera xisbiyada siyaasadda gaar ahaanna xisbiga Waddani.
Inkastoo taageerada deegaanadaasi looga muujiyey Guddoomiye Cirro ku fiicnaan lahayd inaysan salka ku haynin qabyaalad iyo dareenno ka baxsan Somalilandnnimada iyo xisbinnimada, hase yeeshee waxay dhacdadani gilgishay guud ahaanba dalka iyo dadweynaheenaba, kuwaasoo dawlad iyo shicibba ay ka soo burqanayaan hadallo lagu dhiirrigelinayo nabadgelyada, xasiloonida, dawladnimada iyo qaranimada dalka in la ilaaliyo.
Marka dib loo raaco qayladda ka soo baxaysa dadweynaha dalka oday, haween, dhallinyaro iyo siyaasiyiin kala duwanba ayaad mooddaa in guud ahaanba dhacdadii sabatidii dadweynaha taabatay, lagana dareemayay sida ay ugaga xanuun badnayd dagaaladii loo soo maray xoreynta dalka iyo dagaaladii sokeeyeba. Cid kastoo maanta jaleecda shaashada warbaahinta kala duwan ee guddo iyo debedba, waxaa ay kala kulmaysaa dhawaaqyo ka dardaar werinaya in waxyaalahaasoo kale dalka ka dhacaan, waxanad mooddaa in mucaarad iyo muxaafidba ay iska fogeynayaan eedda wixii ka dhacay golaha wakiillada sabtidii.
Baroorta iyo oohinta ka dhacaysa dawladda iyo shacbiga, kuna saabsan saamaynta siyaasadeed ee golahaasi ku yeeshay mustaqbalka dalka,loogana ooyi waayey dilkii, toogashooyinkii xadhigii iyo xasuuqii xoogaggii Siyaad Barre ku hayeen shicibka dalka ayaa loo nisbayn karaa dhawr arrimood oo muhiim ah.
- Iyadoo dadweynaha dalka maanta ku nool ee ka soo hadhay halgankii iyo dagaaladii sokeeye badi maanta ku noolyihiin nolol, mustaqbal, amni wanaagsan iyo xorriyad ay dareemeyaan,
- Shicibka dalka oo dib u dhistay guryihii iyo magaalooyinkii ay u dumiyeen ciilka dawladdii miltariga ahayd oo aanay maanta doonayn inay dib u dumiyaan
- Sidii looga waantoobi lahaa wiirsiga cadowga dalka oo doonaya in Somaliland la mid noqoto sood Sudaan.
- Dadka iyo dawladda imika oo soo taabtay kuleyka xasilooni darada, qaxootinnimada iyo darxumadii ku soo gaadhay dib u xoreynta Somaliland iyo arrimo kaleba sidaa darteedna xaaladda dalku galay sabtidii dadweynaha iyo dalka soo xusuusisay wixii 30 sano ka hor dhacay.
Soomaalida ayaa tidhaa dab nimaan ku gubani kama leexdo dambaskiisa, caafimaadkana waxa dareema ruuxa aan haysan caafimaad, gaajana waxa yaqaan ninkaan nolol haysan, nabadgelyana waxa dareema cidda nadgelyo aan haysan, sidaa darteedna waxa dalka ka dhacay sabtidii ayaa dhinaca kale laga yaabaa in qaybo ka mid ah dadweynuhu ku farxeen kuwaasoo lagu tirin karo inay qayb ka yihiin kuwa aan waxba ka arag xaaladaha aan soo sheegnay, lagana yaabo inay la qadhaadhaato maalinta uga digay kale oo waxyaalahaasoo kale ka dhacaan dalka.
